Sprawozdanie z mobilności:  “Structured Educational Visit to Schools/Institutes & Training Seminars in Iceland”

Uczestnicy: Katarzyna Bojke i Anna Joachimiak

Miejsce kursu: Reykjavik, Islandia

Organizator szkolenia: English Matters

Data rozpoczęcia i zakończenia okresu mobilności:  16-23.03.2019

Pytania, jakie postawiłyśmy sobie przed mobilnością:

  1. Jak wygląda edukacja w Islandii, kraju geograficznie i kulturowo odizolowanego od pozostałych krajów europejskich?
  2. Jakie rozwiązania (organizacyjne, technologiczne, wychowawcze, metodyczne) zaobserwowane w islandzkich szkołach warto wdrożyć w naszej szkole?

W szkoleniu wzięło udział 116 osób z 14 krajów. Byliśmy podzieleni na grupy tak, aby każdy miał możliwość wizyty w szkolnej z jego profilem zawodowym. W ciągu tygodnia odwiedziliśmy trzy szkoły,   a także mogliśmy poznać kulturę, historie, geografię Islandii oraz  specyfikę fińskiego społeczeństwa. Kurs był tez okazją do podzielenia się dobrymi praktykami z nauczycielami z różnych krajów europejskich. Zadaniem uczestników było tworzenie portfolio z materiałami dydaktycznymi, przydatnymi w codziennej pracy. Zwieńczeniem szkolenia były prezentacje przygotowane przez uczestników.

Na początku wicedyrektor z Flensborg Upper Secondary School Reykjavik wygłosił wykład o edukacji w Islandii. Najważniejsze informacje:

Edukacja rozpoczyna się bardzo wcześnie, 95% dwulatków uczęszcza do przedszkola, a wiele dzieci już po ukończeniu 1 roku życia rozpoczyna edukację. Niedawno wprowadzona zmiana to obowiązek posiadania tytułu magistra dla nauczycieli wczesnej edukacji. W rezultacie mało osób decyduje się na studia pedagogiczne. W Islandii jest za mało nauczycieli, szczególnie przedmiotów ścisłych.

Szkoły podstawowe mają zazwyczaj ok 500 uczniów, największa liczy 650 uczniów. Klasy średnio liczą 19 uczniów. Szkoły są w większości państwowe, a w całym kraju jest tylko 11 prywatnych szkół (na 176).

W latach 2011-13 zmieniono podstawy programowe i wprowadzono nową skalę oceniania ( 6-stopniowa A, B, B+, C, C+, D), ocenę kompetencji kluczowych, liczne kryteria oceniania z poszczególnych przedmiotów.

Od 1977 r. przeprowadzone są egzaminy zewnętrzne z islandzkiego, angielskiego, duńskiego i matematyki. Egzaminy przeprowadza się w 9 klasie, ale ich wyniki nie maja wpływu na rekrutację.

Populacja Islandii rośnie ze względu na napływ imigrantów (w tym spora populacja Polaków), ale liczba dzieci w szkołach jest taka sama. Populacja całego kraju wynosi 338 tysięcy, z czego 2/3 ludności zamieszkuje Reykjavik i okolice.

W całym kraju jest tylko 38 szkół średnich w całym kraju (w tym 18 odpowiedników liceów). Liczą średnio około 250 uczniów. Szkoły średnie dzielą się na class-based (system klasowy) i course-based (uczniowie sami wybierają jakich przedmiotów i na jakim poziomie będą się uczyć, każdy ma inny plan lekcji). W 2015 wprowadzono zmiany, w wyniku których każda szkoła pisze własne programy nauczania.

Kolejnego dnia odwiedziliśmy Menntaskólinn við Hamrahlíð w Reykjaviku https://www.mh.is/. Po spotkaniu z dyrektorem szkoły, pedagogiem, specjalistą IT i koordynatorem IB, zwiedziliśmy budynek i obserwowaliśmy lekcje.

Szkoła oferuje program matury międzynarodowej i z tego względu jest bardzo konkurencyjna.

Uczniowie sami wybierają przedmioty, z których część jest obowiązkowa, część opcjonalna. Lekcje trwają 60 minut.

System wsparcia dla uczniów: 1 psycholog, 3 doradców szkolnych (school counsellors). Uczniowie, którzy maja problemy z nauka mogą otrzymać pomoc w homework centre., w którym na stałe pracuje dwoje nauczycieli.  Uczniowie szczególnie uzdolnieni mogą wybierać kursy, podczas których materiał jest przerabiany szybciej.

Pensum nauczyciela to 16 60-minutowych lekcji tygodniowo. Każdy nauczyciel ma służbowy laptop. Szkoła jest bardzo dobrze wyposażona - w każdej sali są projektory, tablice interaktywne, kopiarki, skanery, drukarki, drukarki 3D. Nauczyciele mogą wypożyczać laptopy dla uczniów na lekcje.

Obserwowaliśmy lekcję języka angielskiego (praca z utworem „Brave New World”) oraz lekcję z fizyki jądrowej. Uczniowie prezentują bardzo wysoki poziom j.angielskiego (C1-C2) Podczas zajęć bardzo przyjazna atmosfera, uśmiechnięty nauczyciel, swobodni, ale uważni uczniowie.

Po południu wysłuchaliśmy wykładu na University of Iceland prowadzonego przez Erla Ragnarsdottir, wicedyrekora z Flensborgarskolinn, nauczyciela historii. Przedstawił historię Islandii, która przez wiele wieków pozostawała pod wpływem Norwegii i Danii, a została ogłoszona 17 czerwca 1944 i ta data określa początek Republiki Islandii. Kryzys finansowy oraz upadek systemu bankowego w 2008 miały ogromny wpływ na społeczeństwo islandzkie, które obecnie przechodzi transformację - zmiany w parlamencie, związkach zawodowych, systemie sądownictwa.

19 marca odwiedziliśmy kolejną szkołę: Menntaskólans við Sund https://msund.is/

Filozofia nauczania w tej szkole: aktywne uczenie się i odpowiedzialność, nacisk na frekwencję, współpracę, aktywne uczenie się, wytrwałość. Budowanie społeczności uczącej się na szacunku, równości, odpowiedzialności i uczciwości.

Cel: przygotowanie uczniów do kontynuowania edukacji na poziomie akademickim

Szkoła liczy około 850 uczniów w wieku 16-19 lat. Stawia sobie za główny cel obniżenie dropout rate, czyli odsetek uczniów nie kontynuujących edukacji. Wielu uczniów w Islandii nie widzi potrzeby kontynuacji edukacji na studiach, bo to nie wpływa na ich zdolność do zatrudnienia i zarobki.

Obserwowane lekcje: język angielski i chemia.

Nauczyciel sam przygotuje materiały, nie ma podręcznika, uczniowie pracują w grupach na kartach pracy. Trzy obszary nauczania: business and economics, natural science, social science.

Uczniowie wchodzą i wychodzą, mają dość dużo swobody. Nauczyciel chodzi po klasie, pomaga, uczniowie konsultują się z nim. Pracują w swoim tempie, mogą nawet pracować poza salą w innych miejscach w szkole.

Co zaobserwowaliśmy w pracy nauczyciela? Dużą autonomię, niezależność, brak kontroli i spore zaufanie do jego profesjonalizmu. Niektóre zajęcia są prowadzone w bardziej tradycyjny sposób, inne bardziej niekonwencjonalnie, ale dla uczniów ta różnorodność jest zaletą. Nauczyciel sam decyduje, kiedy zrobić przerwę. Na uwagę zasługuje fakt, że nauczyciele spotykają się w zespołach co tydzień.

Ostatnią wizytowaną szkołą była Flensborgarskólinn, która stara się wyróżniać na rynku edukacyjnym poprzez promocję zdrowego trybu życia, właściwych nawyków żywieniowych, mindfulness. Przedmioty, które nas zaciekawiły to np. life skills czy gender studies. Obserwowane lekcje: język angielski, matematyka.

Ostatniego dnia pracowaliśmy nad podsumowaniem kursu oraz strategiami upowszechniania. Podzieleni na grupy przygotowaliśmy prezentacje na temat rezultatów szkolenia.

Tydzień w Islandii był niezwykle inspirującym zawodowym doświadczeniem. Oczywiście nie wszystkie zaobserwowane rozwiązania można przenieść na rodzimy grunt, ale na pewno będziemy starać się wdrożyć kilka praktycznych pomysłów, które podpatrzyliśmy w szkołach jak np. organizacja Erasmus+ Day w szkole, projekt Amnesty International, wprowadzenie pitników wody na korytarzach szkolnych, wykorzystanie aplikacji Glogster i genial.ly. Podoba nam się system course-based w przeciwieństwie do class-based tak powszechnego w Polsce, ale to rozwiązanie nie jest możliwe do wprowadzenia w szkole ponadpodstawowej w dobie podwójnego rocznika.  Organizowanie pomocy koleżeńskiej w bibliotece dla uczniów wymagających wsparcia jest na pewno pomysłem do zrealizowania. Podobnie budowanie ducha współpracy, ale też wspomaganie autonomii ucznia w myśl zasady: „If you are not willing to  learn, no one can help you. If you are determined to learn, no one can stop you”.