Profesor Adam LuterekADAM LUTEREK - tego polonistę pamiętają całe pokolenia wejherowian. Nie tylko jako wspaniałego pedagoga, ale także niezmożonego krzewiciela kultury teatralnej w gimnazjum.

Urodził się 9 września 1903 r. w Bychawie, k.Lublina. Studiował polonistykę na UL. Po uzyskaniu dyplomu (1929) uczył w gimnazjach w Tczewie, Chełmnie, Inowrocławiu i o 1937 r. w Wejherowie. Podczas okupacji pracował jako księgowy w bychawskim młynie. Jednocześnie wraz żoną Reginą prowadził tajne nauczanie. Od jesieni 1944 r. był dyrektorem Samorządowego Gimnazjum Ogólnokształcącego w Bychawie, które sam tworzył. Zorganizował także kursy gimnazjalne dla dorosłych. Od września 1945 r. był znów nauczycielem w wejherowskim gimnazjum. W 1950 r. objął kierownictwo Ośrodka Dydaktyczno-Naukowego Języka Polskiego Gdańskiego Okręgu Szkolnego. W 1962 r. wrócił, na własną prośbę, do wejherowskiego LO.

Jego wielką pasją i miłością był teatr. Jesienią 1937 r. uczniowie Gamai czyli Męskiego Gimnazjum Klasycznego utworzyli zespół dramatyczny pod jego kierunkiem. Wydawali też miesięcznik "Świt". Teatr gimnazjalny wystawił przed wojną "Fircyka w zalotach" F.Zabłockiego, "Dożywocie" A.Fredry oraz rozrywkowe widowisko "Pif, paf, puf" w reżyserii A.Luterka. Wielkie powodzenie miała rewia "Wejherowo na różowo" z udziałem gimnazjalnego kwartetu rewelersów.

Dalsze plany przerwała wojna, ale tradycja teatralna odżyła po wojnie w Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana III Sobieskiego, gdzie A.Luterek podjął pracę w 1948 r. Luterek przygotoywał jedną sztukę rocznie. Dorobek szkolnej Melpomeny jest imponujący: "Śluby panieńskie", "Pan Geldhab", "Dziady", "Konrad Wallenrod", "Zrzędność i przekora", "Antygona", "Balladyna", "Lilla Weneda", "Odprawa posłów greckich", "Powrót posła", "Matka", "Tragedia optymistyczna", "Wyspa spokoju", "Córka kapitana", "Moralność pani Dulskiej", "Biesy" (fragmenty), "Niemcy", "Szopkę polską" oraz rewie wokalno-muzyczne.

Teatr występował w macierzystej szkole, w sali Prusińskiego i poza Wejherowem.

Profesor Adam Luterek przeszedł na emeryturę pod koniec 1968 r. Potem pracował jeszcze w wieczorowym LO.Za swą działalność otrzymał m.in. Krzyż Kawalerski OOP, Złotą Odznakę ZNP, odznakę Zasłużony Ziemi Gdańskiej, Nagrodę Remusa i Medal Rodła.

Zmarł 5 marca 1992 r.

(opracowano na podstawie "Bedekera Kaszubskiego" R.Osowickiej)

KRÓTKA HISTORIA
POWIATOWYCH PRZEGLĄDÓW MAŁYCH FORM TEATRALNYCH
im. ADAMA LUTERKA

Od czego się zaczęło? Jak zawsze - od nieobojętnych. Najpierw musi być ktoś, kto rzuci pomysł, potem trzeba znaleźć chętnych do realizacji pomysłu. I tak było! Do realizacji hasła; "Robimy przegląd teatralny!" nie trzeba było długo zachęcać ani nauczycieli (Beata Płotka - polonistka i Krzysiu Sapieha- historyk, opiekun rodzinnego teatru "Na walizkach"), ani uczniów ( M.Dzięgielowska, A.Ewald, K.Garman, Ł.Piekut, L.Romanek), ani ówczesnego dyrektora WCK ( Radka Kamińskiego), ani lokalnych mediów (TV "Echo", Telewizja Kablowa Wejherowo, "Kurier Wejherowski", "Dziennik Bałtycki"). Udał nam się także pozyskać p.Zygmunta Leśniowskiego (malarza i rzeźbiarza), który opracował znak graficzny przeglądu,oraz Starostwo Powiatu - głównego sponsora nagród.

Zgodę na udział w pracach jury wyraziła p.Ewelina Ziemba ( sekretarz ZKT w Gdańsku), Jerzy Holweg (reżyser i aktor), Barbara Odyniecka ( aktorka teatru A.Luterka), Kazimierz Bistroń ( przedstawiciel Starostwa, propagator kultury kaszubskiej). Wśród zaproszonych gości honorowych była pani Ewa Luterek - córka naszego Patrona.

I tak oto 25 listopada 1999r. odbył się w WCK I Powiatowy Przegląd Małych Form Teatralnych. Uczestniczyło w nim 12 zespołów (z Redy, Rumi i Wejherowa) i 4 Teatry Jednego Aktora. Byliśmy świadkami wspaniałych debiutów młodych, utalentowanych ludzi i świadkami efektów wytężonej pracy niestrudzonych, pełnych entuzjazmu - nauczycieli, opiekunów grup teatralnych.

Co dał przegląd teatralny młodym ludziom i ich opiekunom? Przede wszystkim zaprosił do mądrej zabawy, do poszukiwań literatury, która pomoże im wyrazić siebie i swój stosunek do świata. Umożliwił zaprezentowanie przed publicznością własnych umiejętności i zdobycie wiedzy na temat sztuki aktorskiej. Ponieważ idea przeglądu spodobała się młodzieży i nauczycielom, postanowiliśmy kontynuować dzieło w następnych latach.

Dotychczas odbyło się VII spotkań z teatrem szkolnym. Zmieniały się grupy teatralne, opiekunowie, jurorzy, ale byli także i tacy, którzy nie opuścili żadnego "Luterka", jak w skrócie nazwano nasz przegląd.

Wkrótce do naszego miasta zaczęły przyjeżdżać zespoły spoza Małego Trójmiasta Kaszubskiego - ze Starogardu Gdańskiego, Gdańska, Gdyni, w 2005 r. pojawiła się grupa teatralna z Chojnic. "Luterek" przestał obejmować swym zasięgiem powiat, zaczął nabierać charakteru ogólnopolskiego. Postanowiliśmy wykorzystać szansę, jaką daje Ministerstwo Edukacji Narodowej i opracowaliśmy projekt zorganizowania Ogólnopolskiego Przeglądu Małych Form Teatralnych im.A.Luterka (OPMFT). Oczywiście, historia lubi się powtarzać. Znowu potrzebna była grupa osób, które nie boją się wyzwań i ciężkiej pracy. Nie byłoby dobrego projektu, gdyby nie wsparcie Bartosza Aleksandrowskiego - Naczelnika Kultury i Promocji Powiatu, Dyrektor WCK - Jolanty Rożyńskiej. Być może nie byłoby pozytywnej decyzji MEN, gdyby nie zabiegi posła RP - Ryszarda Kaczyńskiego. Nie byłoby tylu egzemplarzy regulaminów, gdyby nie praca pań w WCK-owskim sekretariacie. Itd, itp.

Każde "dzieło" ma kilku wykonawców. Poniżej przedstawiamy listę "GOŚCI" powiatowych Przeglądów.

Dotychczasowi jurorzy Przeglądu:

  • Ewelina Ziemba - sekretarz TKT w Gdańsku (od początku istnienia "Luterka");
  • Jerzy Holweg - animator amatorskiego ruchu teatralnego, reżyser i aktor;
  • Henryk Dąbrowski - reżyser, aktor, instruktor teatralny Centrum Kultury "Zamek" w Poznaniu;
  • Zbigniew Jankowski - aktor Teatru "Wybrzeże";
  • Irena Motkowska- Matczak - instruktor teatralny;
  • Barbara Odyniecka - aktorka zespołu teatralnego A. Luterka;
  • Maria Krośnicka - animatorka ruchu teatralnego;
  • Grażyna Wirkus - kustusz Muzeum Muzyki i Piśmiennictwa Kaszubskiego;
  • Kazimierz Bistroń - przedstawiciel Starostwa Powiatu;
  • Bartosz Aleksandrowski - prezes chóru "Cantores Vejherovienses";
  • Bogdan Gorczyca - aktor Teatru 'Wybrzeże"

 Zespoły teatralne, które wystąpiły dotychczas:

  • "Opona" - Zespół Szkół Samochodowych (obecnie ZSP nr4) z Wejherowa, opiekun - A.Wilk, M.Charlęska, K.Zadworzańska;
  • Zespół Teatralny z Liceum Ogólnokształcącego Nr2 z Wejherowa, opiekun - R.Englert-Rudłowska;
  • "Maska" - II Liceum Ogólnokształcące w Rumi, opiekun - B.Ławniczak;
  • "Eksces" - Miejski Dom Kultury w Rumi, opiekun - A.Malinowska i A.Pieńkowski;
  • "Plagiacik" - Zespół Szkół Zawodowych z Gdańska, opiekun - M.Marczewska;
  • Teatrzyk "Bez imienia" - Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr4 z Wejherowa, opiekun - M.Charlęska;
  • "W rozproszeniu" - OPP Rumia, opiekun - T.Jurkiewicz;
  • "II sobota września" ( później "Martol" ) - LO im. Jana III Sobieskiego z Wejherowa, opiekun - K.Sapieha;
  • "Kasjopea" - Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr4 z Wejherowa, opiekun - B.Malawska;
  • "Z ostatniej chwili" - Zespół Szkół Ponagimnazjalnych z Redy, opiekun - M.Żmich;
  • Zespół Teatralny z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr3 z Wejherowa, opiekun - T.Cebula;
  • "Prawie Lucki" - LO "Sobieski" z Wejherowa, opiekun - E.Łysakowska-Sobiczewska;
  • "Pryzmat" - I Akademickie Liceum Ogólnokształcące w Gdyni, opiekun - E.Dulko;
  • "Uskrzydleni" - Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 4 z Wejherowa, opiekun - W.Fornalik
  • Zespół Teatralny z II Liceum Ogólnokształcącego w Chojnicach
  • "Jakaś nazwa" - LO im.Jana III Sobieskego w Wejherowie, opiekun B.Płotka;

Teatry Jednego Aktora:

  • Krzysztof Garman,
  • Agnieszka Ewald,
  • Marta Sapieha,
  • Przemysław Lewiński,
  • M.Kowalska,
  • H.Brzezińska,
  • M.Tyc,
  • A.Sychowska,
  • Adam Karpisz,
  • Sebastian Susdorff,
  • Aneta Kuling,
  • Maciej Czuba,
  • M.Bobiński,
  • M.Scheibe,
  • A.Mączka;